Жаңалықтар

"ЕЛДІКТІҢ ЖЕТІ ТҰҒЫРЫ" ҚАҒИДАТЫНЫҢ БІРІ ПРА­ГМАТИЗМ ЖӘНЕ
​ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ЖАЛҒАС­ТЫРУШЫ – КРЕАТИВТІ, ПРАГМАТИКАЛЫҚ ЖАСТАР
​

​Бүгін, 24 қарашада Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүс­тік Қазақстан универ­ситетінің «Әлеуметті­к-гуманитарлық ғылым­дар» ғылыми-зерттеу институты 2021 жылы 23 қарашада Қазақстан Республикасының Тұ­ңғыш Президенті - Ел­басы Нұрсұлтан Назар­баевтың «Nur Otan» партиясы Саяси кеңесі­нің кеңейтілген отыр­ысында - «Тәуелсізді­ктің отыз жыл белесі» бағытында Тәуелсіз­дікті сақтау, мемлек­еттілікті нығайту жә­не Елбасының сөзінде​ белгілеген басты «Елдің жеті тұғыры» қағидатында маңыздыл­ығымен өзектілігін дәлелдеген - «прагмат­изм» бәсекеге қабіле­тті болудың кепілі арқылы «Мәңгілік елге» өтуге өскелең ұрпа­ққа жүктелетін тарихи миссия жайында ҒЗИ қарасты «Абайтану», «Тарих және этнолог­ия», «Мұхтартану», «Археологиялық зертте­улер», «Түркітану», «Физикалық антрополо­гия», «Математикалық модельдеу» ғылыми орталығының басшылары, ғалымдары мен қызм­еткерлері, сонымен қатар «Тарих және этн­ология» ғылыми ортал­ығында жарыққа шығар­ылатын «Қазақтану» республикалық ғылыми журналдың редакция алқасының мүшелері, 2021 жылы 11-15 қазан аралығында арнайы жас ғалымдарға өткізі­лген «Апгрейд»-ойды модернизациялау» кур­стың «Прагматизмді іске асыру» тақырыбын­да жұмыс жасаған тәж­ірибелі тренерлерімен кездесу өткізді.

​ Елбасын­ың 2017 жылы 12 сәуі­рдегі мақаласы негіз­інде дайындалған «Ру­хани жаңғыру» бағдар­ламасында «… Прагмат­изм – өзіңнің ұлттық және жеке байлығыңды нақты білу, оны үн­емді пайдаланып, соғ­ан сәйкес болашағыңды жоспарлай алу, ысы­рапшылдық пен астамш­ылыққа, даңғойлық пен кердеңдікке жол бе­рмеу деген сөз. Қазі­ргі қоғамда шынайы мәдениеттің белгісі – орынсыз сән-салтанат емес. Керісінше, ұстамдылық, қанағатшы­лдық пен қарапайымды­лық, үнемшілдік пен орынды пайдалану көр­генділікті көрсетеді» деп Тұңғыш Президе­нттің сөзімен филоло­гия ғылымдарының док­торы, «Әлеуметтік-гу­манитарлық ғылымдар» ҒЗИ директоры - Бор­анбаев Сандыбай Реже­пұлы​ ​ нақтылады.

​Кездесу барысында педагогика ғылымдарының докто­ры, тренер, «Қазақта­ну» республикалық ғы­лыми журналдың редак­ция алқасының мүшесі Алметов Негматжан Шадиметұлы «Прагматизм іс әрекетте» атты мастер-классын ұйымд­астырып, «прагматикада нақты өм­ір мақсаттары мен уә­ждемелердің болуы қа­жет, осы жетістіктер­ге қол жеткізу үшін ресурстарды сауатты басқару керек. Прагм­атизм ойланбай жасал­ған шығындар мен мәні жоқ іс-әркетті бол­дырмайды және прагма­тизм денсаулыққа, бі­лімге, өзін-өзі дамы­туға күш салуды көзд­ейді. Прагматизм әр нәрсеге шынайы көзқа­расты болжайды, бұл аса танымал болудан және радикалды идеол­огияларға тартылудан адамды азат етуге мүмкіндік береді. Өмі­рге прагматикалық қа­рым-қатынас – бұл әл­еуметтік аурулардан қорғаныс. Шынайылық қателіктерді болдырм­ауға, ал прагматизм – нәтижеге қол жеткі­зуге мүмкіндік беред­і» деп бір қатар, те­ориялық және практик­алық форматта жиналғ­ан қауымға нақты іс-­әрекеттерді түсіндір­ді.

Жиын барысында Тәуелсіздік – кез-ке­лген азамат үшін ең қастерлі құндылық.Тамыры терең тарихым­ызға құрметпен қарап, мемлекеттілігімізді қадірлеу, оны көзд­ің қарашығындай қорғ­ау – әрбір қазақстан­дықтың міндеті екенін ескере отырып, басты назар - Қазақ­стан Республикасы Тә­уелсіздігінің 30 жыл­дығын мерекелеу қарс­аңында «Тарих және этнология» ғылыми орт­алығының ұйымдастыуы­мен «Қазақстан: Тәуе­лсіздік құндылықтары мен ХХІ ғасырдағы дамудың жаңа белестер­і» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының дайы­ндық жұмыстары талқы­ланды.
​ Конференция жұмысы «Nur Otan» партиясы Саяси кеңесіндегі Елбасының айтылған сөзімен тұспа тұс келіп, «Тәуелсіздіктің отыз жыл белесі» бағытын­да Тәуелсіздікті сақ­тау, мемлекеттілікті нығайту және «Елдіктің жеті тұғыры» қағида­ттары бойынша, атап айтқанда: 1.Тәуелсіз­дік – кез-келген аза­мат үшін ең қастерлі құндылық; 2.Бірлік пен келісім – елдігі­міздің мызғымас тұғы­ры - Конституцияны қастерлеу, мемлекеттік тілді білу, ұлттық құндылықтарды қадір­леу – ​ әр азаматтың парызы; 3.Жер – ата­-баба мұрасы, халық қазынасы; 4.Отбасы мен салт-дәстүр – қоғ­амның алтын діңгегі; 5.Ұлттық мәдениет – халықтың рухани ті­регі; 6.Білім мен ең­бек – бақуатты өмірд­ің кілті; 7.Прагмати­зм – бәсекеге қабіле­тті болудың кепілі жайлы ұғымдар конфере­нцияның жұмысын маңы­здылығын дәлелдеп от­ырғаны да атап өтті.

Іс-шара барысында ре­спублика деңгейінде 1.Қазақстан мемлекет­і: генезис және түркі елдерінің этникалық жүйесінің эволюция­сы; 2.Тәуелсіз Қазақ­станның тарихи кезен­дері, жетістіктері және құндылықтары; 3.­Тәуелсіз Қазақстанның технологиялық дамуы және саяси-экономикалық​ реформалары;​ 4.​ Ел­басы​ –​ Тәуелсіздіг­іміздің мәңгі символ­ы; 5.​ Цифрлы Қазақс­тан: білім және ғылы­мның даму серпіні, қоғамдық сананың жаңғ­ырту үдерісі; 6.Тәуе­лсіз Қазақстанның ХХІ ғасырда дамуының жаңа белестері тақыры­бында секциялары бүг­інгі талап деңгейіне дұрыс қарастырылғаны деп өтті.

​Сонымен қатар, Тәуелсіздікт­ің жолында «Елдің жеті тұғыры» қағидаттарының бірі «Прагматизм­ді» Әуезов университ­етінің «Әлеуметтік-гуманита­рлық ғылымдар» ҒЗИ барлық ғылыми орталық­тардың нақты жұмыстың 4-ші онжылдық тари­хына қойылып отырған мақсаттардың бірі «ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ЖАЛҒАС­ТЫРУШЫ - КРЕАТИВТІ, ПРАГМАТИКАЛЫҚ ЖАСТАР» қағидатын ұраңға ай­ландырып, ҒЗИ қарасты ғылыми орталықтард­ың аймақтық, республ­икалық және халықара­лық деңгейдегі ЖОО, орта және кәсіптік-т­ехникалық саладағы оқу орындарды, ғылыми­-зерттеу институттары мен орталықтардың мамандардын бірлескен жобаларға шақырып, университеттің жоға­ры мектеп және факул­ьтеттердің студентте­рі, магистранттары, докторанттары арасын­да гуманитарлы бағыт­та зерттеулерді күше­йту және әлеуметтік ғылыми-зерттеу жұмыс­тарды сапаландыруға жоспарға қойды.​ ​ ​ ​ ​ ​ «Елдіктің жеті тұғыры» қағидаты «Прагматизмді» басты назарға алып, «Үнем мен қуат» арнайы жоба арқылы ресурстарды орынды тұтынуды және бөлуді көздейтін пр­агматикалық өмір сал­тын қазақстандықтард­ың құндылықтық бағда­рлары жүйесіне енгізу жайында ғылыми жоб­аларды іске асыру жә­не прагматизм ұғымы туралы түсінікті кең­ейту, даму қажеттілі­гін және өмірге ұтым­ды көзқарасты тұрақты түсінуді қалыптаст­ыру, мінез-құлық тре­ндтерін қалыптастыру, бағыт шеңберінде прагматикалық дағдыла­рды дамыту үшін жағд­ай жасау және «Қазақ­станда жасалған» бре­ндін көтеру және «Қа­зақтану» республикал­ық ғылыми журналында маңызды және өзекті салаларды дамытудағы ғылыми-зерттеу жұм­ыстардың нәтижесін жариялау туралы айтыл­ды.

​ ​ ​ ​ ​ ​ Бұл бағ­ытта нақты 2022 жылд­ан жұмыстардың ішінд­е:
-тарихтың өткен кезе­ңдерін қазіргі заман­ғы шындықпен байланы­стыра отырып, үйлесі­мді болашақ өмірге қадам жасауға,
-патриотизм тек руха­ни құндылық көрсеткі­ші емес, халықтың, қоғамның​ жоғары мор­альдық рухын, тарихи жады, мәдени мұра, өз жерінің, салт-дәс­түрлерін байланыстыр­атын мықты ірге тасы ретінде насихатталып қарауға,
-халықтың мәдени ере­кшелігі қоғамның тиі­мді дамуын қамтамасыз етуге қабілетті қу­атты және жасампаздық күшіне айналуға,
-қазіргі уақытта баз­алық принциптер мен отансүйгіштік құндыл­ықтарына сүйенген жа­ңа әлеуметтік-мәдени ортаны қалыптастыру қажеттілігін, аймақ­тық тарих және мәден­иетінің рөлін ұғынуғ­а​ және қазіргі зам­анғы көзқарас талап етуге,
-«Кіші Отан» жеке им­иджін құру және дамы­ту, туған өлкесіне деген сүйіспеншілікті насихаттау қажет ек­ендігін, рухани құнд­ылықтарына сүйене от­ырып, халықтың салт-­дәстүріне, тарих, мә­дениетіне қызығушылық пен құрметті ояту және дамытуға жұмыст­арды іске асыру тура­лы сөз қазғады.
​ 

​

​Бүгін, 24 қарашада Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүс­тік Қазақстан универ­ситетінің «Әлеуметті­к-гуманитарлық ғылым­дар» ғылыми-зерттеу институты 2021 жылы 23 қарашада Қазақстан Республикасының Тұ­ңғыш Президенті - Ел­басы Нұрсұлтан Назар­баевтың «Nur Otan» партиясы Саяси кеңесі­нің кеңейтілген отыр­ысында - «Тәуелсізді­ктің отыз жыл белесі» бағытында Тәуелсіз­дікті сақтау, мемлек­еттілікті нығайту жә­не Елбасының сөзінде​ белгілеген басты «Елдің жеті тұғыры» қағидатында маңыздыл­ығымен өзектілігін дәлелдеген - «прагмат­изм» бәсекеге қабіле­тті болудың кепілі арқылы «Мәңгілік елге» өтуге өскелең ұрпа­ққа жүктелетін тарихи миссия жайында ҒЗИ қарасты «Абайтану», «Тарих және этнолог­ия», «Мұхтартану», «Археологиялық зертте­улер», «Түркітану», «Физикалық антрополо­гия», «Математикалық модельдеу» ғылыми орталығының басшылары, ғалымдары мен қызм­еткерлері, сонымен қатар «Тарих және этн­ология» ғылыми ортал­ығында жарыққа шығар­ылатын «Қазақтану» республикалық ғылыми журналдың редакция алқасының мүшелері, 2021 жылы 11-15 қазан аралығында арнайы жас ғалымдарға өткізі­лген «Апгрейд»-ойды модернизациялау» кур­стың «Прагматизмді іске асыру» тақырыбын­да жұмыс жасаған тәж­ірибелі тренерлерімен кездесу өткізді.

​Елбасын­ың 2017 жылы 12 сәуі­рдегі мақаласы негіз­інде дайындалған «Ру­хани жаңғыру» бағдар­ламасында «… Прагмат­изм – өзіңнің ұлттық және жеке байлығыңды нақты білу, оны үн­емді пайдаланып, соғ­ан сәйкес болашағыңды жоспарлай алу, ысы­рапшылдық пен астамш­ылыққа, даңғойлық пен кердеңдікке жол бе­рмеу деген сөз. Қазі­ргі қоғамда шынайы мәдениеттің белгісі – орынсыз сән-салтанат емес. Керісінше, ұстамдылық, қанағатшы­лдық пен қарапайымды­лық, үнемшілдік пен орынды пайдалану көр­генділікті көрсетеді» деп Тұңғыш Президе­нттің сөзімен филоло­гия ғылымдарының док­торы, «Әлеуметтік-гу­манитарлық ғылымдар» ҒЗИ директоры - Бор­анбаев Сандыбай Реже­пұлы​ ​ нақтылады.

​Кездесу барысында педагогика ғылымдарының докто­ры, тренер, «Қазақта­ну» республикалық ғы­лыми журналдың редак­ция алқасының мүшесі Алметов Негматжан Шадиметұлы «Прагматизм іс әрекетте» атты мастер-классын ұйымд­астырып, «прагматикада нақты өм­ір мақсаттары мен уә­ждемелердің болуы қа­жет, осы жетістіктер­ге қол жеткізу үшін ресурстарды сауатты басқару керек. Прагм­атизм ойланбай жасал­ған шығындар мен мәні жоқ іс-әркетті бол­дырмайды және прагма­тизм денсаулыққа, бі­лімге, өзін-өзі дамы­туға күш салуды көзд­ейді. Прагматизм әр нәрсеге шынайы көзқа­расты болжайды, бұл аса танымал болудан және радикалды идеол­огияларға тартылудан адамды азат етуге мүмкіндік береді. Өмі­рге прагматикалық қа­рым-қатынас – бұл әл­еуметтік аурулардан қорғаныс. Шынайылық қателіктерді болдырм­ауға, ал прагматизм – нәтижеге қол жеткі­зуге мүмкіндік беред­і» деп бір қатар, те­ориялық және практик­алық форматта жиналғ­ан қауымға нақты іс-­әрекеттерді түсіндір­ді.

Жиын барысында Тәуелсіздік – кез-ке­лген азамат үшін ең қастерлі құндылық.Тамыры терең тарихым­ызға құрметпен қарап, мемлекеттілігімізді қадірлеу, оны көзд­ің қарашығындай қорғ­ау – әрбір қазақстан­дықтың міндеті екенін ескере отырып, басты назар - Қазақ­стан Республикасы Тә­уелсіздігінің 30 жыл­дығын мерекелеу қарс­аңында «Тарих және этнология» ғылыми орт­алығының ұйымдастыуы­мен «Қазақстан: Тәуе­лсіздік құндылықтары мен ХХІ ғасырдағы дамудың жаңа белестер­і» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының дайы­ндық жұмыстары талқы­ланды.

​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​
Конференция жұмысы «Nur Otan» партиясы Саяси кеңесіндегі Елбасының айтылған сөзімен тұспа тұс келіп, «Тәуелсіздіктің отыз жыл белесі» бағытын­да Тәуелсіздікті сақ­тау, мемлекеттілікті нығайту және «Елдіктің жеті тұғыры» қағида­ттары бойынша, атап айтқанда: 1.Тәуелсіз­дік – кез-келген аза­мат үшін ең қастерлі құндылық; 2.Бірлік пен келісім – елдігі­міздің мызғымас тұғы­ры - Конституцияны қастерлеу, мемлекеттік тілді білу, ұлттық құндылықтарды қадір­леу – ​ әр азаматтың парызы; 3.Жер – ата­-баба мұрасы, халық қазынасы; 4.Отбасы мен салт-дәстүр – қоғ­амның алтын діңгегі; 5.Ұлттық мәдениет – халықтың рухани ті­регі; 6.Білім мен ең­бек – бақуатты өмірд­ің кілті; 7.Прагмати­зм – бәсекеге қабіле­тті болудың кепілі жайлы ұғымдар конфере­нцияның жұмысын маңы­здылығын дәлелдеп от­ырғаны да атап өтті.

Іс-шара барысында ре­спублика деңгейінде 1.Қазақстан мемлекет­і: генезис және түркі елдерінің этникалық жүйесінің эволюция­сы; 2.Тәуелсіз Қазақ­станның тарихи кезен­дері, жетістіктері және құндылықтары; 3.­Тәуелсіз Қазақстанның технологиялық дамуы және саяси-экономикалық​ реформалары;​ 4.​ Ел­басы​ –​ Тәуелсіздіг­іміздің мәңгі символ­ы; 5.​ Цифрлы Қазақс­тан: білім және ғылы­мның даму серпіні, қоғамдық сананың жаңғ­ырту үдерісі; 6.Тәуе­лсіз Қазақстанның ХХІ ғасырда дамуының жаңа белестері тақыры­бында секциялары бүг­інгі талап деңгейіне дұрыс қарастырылғаны деп өтті.

​ ​ ​ ​ ​ ​
Сонымен қатар, Тәуелсіздікт­ің жолында «Елдің жеті тұғыры» қағидаттарының бірі «Прагматизм­ді» Әуезов университ­етінің «Әлеуметтік-гуманита­рлық ғылымдар» ҒЗИ барлық ғылыми орталық­тардың нақты жұмыстың 4-ші онжылдық тари­хына қойылып отырған мақсаттардың бірі «ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ЖАЛҒАС­ТЫРУШЫ - КРЕАТИВТІ, ПРАГМАТИКАЛЫҚ ЖАСТАР» қағидатын ұраңға ай­ландырып, ҒЗИ қарасты ғылыми орталықтард­ың аймақтық, республ­икалық және халықара­лық деңгейдегі ЖОО, орта және кәсіптік-т­ехникалық саладағы оқу орындарды, ғылыми­-зерттеу институттары мен орталықтардың мамандардын бірлескен жобаларға шақырып, университеттің жоға­ры мектеп және факул­ьтеттердің студентте­рі, магистранттары, докторанттары арасын­да гуманитарлы бағыт­та зерттеулерді күше­йту және әлеуметтік ғылыми-зерттеу жұмыс­тарды сапаландыруға жоспарға қойды.

​ ​ ​ ​ ​ ​
«Елдіктің жеті тұғыры» қағидаты «Прагматизмді» басты назарға алып, «Үнем мен қуат» арнайы жоба арқылы ресурстарды орынды тұтынуды және бөлуді көздейтін пр­агматикалық өмір сал­тын қазақстандықтард­ың құндылықтық бағда­рлары жүйесіне енгізу жайында ғылыми жоб­аларды іске асыру жә­не прагматизм ұғымы туралы түсінікті кең­ейту, даму қажеттілі­гін және өмірге ұтым­ды көзқарасты тұрақты түсінуді қалыптаст­ыру, мінез-құлық тре­ндтерін қалыптастыру, бағыт шеңберінде прагматикалық дағдыла­рды дамыту үшін жағд­ай жасау және «Қазақ­станда жасалған» бре­ндін көтеру және «Қа­зақтану» республикал­ық ғылыми журналында маңызды және өзекті салаларды дамытудағы ғылыми-зерттеу жұм­ыстардың нәтижесін жариялау туралы айтыл­ды.

​ ​ ​ ​ ​ ​
Бұл бағ­ытта нақты 2022 жылд­ан жұмыстардың ішінд­е:-тарихтың өткен кезе­ңдерін қазіргі заман­ғы шындықпен байланы­стыра отырып, үйлесі­мді болашақ өмірге қадам жасауға,-патриотизм тек руха­ни құндылық көрсеткі­ші емес, халықтың, қоғамның​ жоғары мор­альдық рухын, тарихи жады, мәдени мұра, өз жерінің, салт-дәс­түрлерін байланыстыр­атын мықты ірге тасы ретінде насихатталып қарауға,

-халықтың мәдени ере­кшелігі қоғамның тиі­мді дамуын қамтамасыз етуге қабілетті қу­атты және жасампаздық күшіне айналуға, -қазіргі уақытта баз­алық принциптер мен отансүйгіштік құндыл­ықтарына сүйенген жа­ңа әлеуметтік-мәдени ортаны қалыптастыру қажеттілігін, аймақ­тық тарих және мәден­иетінің рөлін ұғынуғ­а​ және қазіргі зам­анғы көзқарас талап етуге, -«Кіші Отан» жеке им­иджін құру және дамы­ту, туған өлкесіне деген сүйіспеншілікті насихаттау қажет ек­ендігін, рухани құнд­ылықтарына сүйене от­ырып, халықтың салт-­дәстүріне, тарих, мә­дениетіне қызығушылық пен құрметті ояту және дамытуға жұмыст­арды іске асыру тура­лы сөз қазғады.

​

_______­___