Ғылыми жобалар және бағдарламалар

Жоба жетекшісі: т.ғ.д, профессор, Шевко В. М.

Жоба мақсаты: Электр пешінде газ тәрізді фосфор, кальций карбиді және кремнийқұрамдас ферроқорытпаны бір мезгілде (бірлесіп) алу арқылы жоғары дәрежелі шикізатты кешенді пайдаланудың нәтижесінде фосфориттерді электротермиялық өңдеудің түбегейлі жаңа ресурсты үнемдейтін қалдықсыз технологиясын жасау.

Ғылыми жаңалығы: фосфорит, трикальций фосфаты, кремний, кальций оксидтерінің Темірдің қатысуымен көміртегімен, фосфор, ферроқорытпа және кальций карбиді алу арқылы бірлескен өзара әрекеттесуінің жаңа теориялық заңдылықтарын алу болып табылады.

Практикалық маңыздылығы: жобаны орындау кезінде алынған эксперименттік және қолданбалы нәтижелер фосфориттерді электротермиялық өңдеу технологиясына елеулі үлес қосуға мүмкіндік береді және Қазақстандық фосфориттерді де, шетелдік кен орындарының фосфориттерін де, сондай-ақ құрамында фосфоры бар табиғи және техногендік шикізатты (мысалы, фосфор кәсіпорындарының қож үйінділерін) қайта өңдеу үшін де пайдаланылуы мүмкін, осылайша шикізаттың көбеюіне ықпал етеді. фосфор өндірісінің қорлары, ферроқорытпалар мен кальций карбиді.Технология шикізатты кешенді пайдалану дәрежесін 2 есе арттыруға мүмкіндік береді. Ұсынылған технология үйінді қождың пайда болуын болдырмайды, осылайша өндірістің қоршаған ортаға әсері төмендейді және өнеркәсіптік аймақтардағы экологиялық жағдай жақсарады. Технологияны фосфор саласының стандартты жабдықтарымен жүзеге асыруға болады. Ұсынылатын өндірістің өтелу мерзімі 3-4 жылдан аспайды.

«Жас ғалым» грант иегері - философия докторы

 «Философия докторы (PhD) дәрежесін беру туралы» Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым және жоғары білім саласында сапаны қамтамасыз ету комитеті төрағасының 2023 жылғы 7 ақпандағы № 54 бұйрығына сәйкес «Жас ғалым» грантының иегері Еркебұлан Батырбекұлы Райымбековке 8D07160- Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы мамандығы бойынша  философия докторы (PhD) дәрежесі берілді.

«Жас ғалым» грантының иегері Райымбеков Еркебұлан Батырбекұлын құттықтаймыз!

1. Мұнай, газ және қатты пайдалы қазбаларды бұрғылау кезінде қолданылатын полимерлі реагенттерді қолдану бойынша шолу және патенттік іздеу жүргізілетін болады.
2. Әлсіз және күшті қышқылды акрилатты полимерлердің тәжірибелік үлгілері әзірленеді. БҒСБК ұсынған журналдарда 1 (бір) мақала жарияланады.
3. Композициялық полимерлі тұрақтандырғыштардың синтезделген тәжірибелік үлгілерінің физика-химиялық және фильтрлеу-технологиялық қасиеттері зерттелетін болады.
4. Тәжірибелік үлгілерді шығару бойынша оңтайлы технологиялық параметрлер мен режимдер әзірленетін болады. Импакт-фактор көрсетілген шетелдік журналдарда 1 (бір) мақала жарияланатын болады
5. Web of Science дерекқорындағы импакт-фактор бойынша алғашқы үш квартильдегі немесе Scopus дерекқорында CiteScore бойынша кемінде 50 процентилі бар журналдарда 2 (екі) мақала жарияланады.
6. Терең ұңғымаларды бұрғылауға арналған бұрғылау ерітінділерінің термосолға төзімді композициялық полимерлі тұрақтандырғыштарын алу жөніндегі технологиялық регламент әзірленетін болады.
7. Терең ұңғымаларды бұрғылау үшін термо-тұзға төзімді композициялық полимерлі бұрғылау ерітінділерін тұрақтандырғыштарды алу технологиясын жасау. Әзірленген өнімді пайдалану бойынша талдау және ұсыныс жасалады. Тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар актісі.

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінің бір топ жас ғалымдары Үндістанның Коттаям қаласында орналасқан Махатма Ганди университетіне ғылыми іссапарға аттанды.

«Жас ғалым» грантының иегері, докторант Қәдірбеков Әлімжан Әбдуайтұлы «Хелат түзетін модификацияланған катионалмастырғыш шайырлар алу технологиясы» жобасы бойынша ағынды сулардан металл иондарын айдау және иониттердің белсенді химиялық тұрақтылығы мен ион алмасуға қабілетін зерттейтін болады.

Ғылыми жобалар мен бағдарламалар департаменті  2022-2024 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша жас ғалымдарды гранттық қаржыландыруға арналған конкурстың қорытындысымен «Жаратылыстану ғылымдары саласындағы ғылыми зерттеулер» басымдығында AP13068539 «Разрешимость задач для дифференциального уравнения параболического и гиперболического  вида четвертого порядка с инволюцией и их дробных аналогов» жобасы жеңіске жеткенін қуана хабарлайды.
Жоба жетекшісі - жас ғалым, PhD Сәрсенбі Әдісалам Әбдіжаханұлы.
Жобаның мақсаты – инволюциясы бар дифференциалдық теңдеулерді шешу теориясын одан әрі дамыту. Жас математиктер командасы келесі міндеттерді қойып отыр: инволюциясы бар төртінші реттік  оператордың өзіндік функцияларының базистілігін дәлелдеу; теңдеулік аралас есептердің шешілуін көрсету.
Зерттеу нәтижелері дифференциалдық теңдеулердің шешілу теориясын дамытуда өте маңызды.
Жоба жетекшісі жас ғалым Сәрсенбі Әбдісалам Әбдіжаханұлын және жас ғалымдар тобын құттықтаймыз, қызықты идеялар, үлкен жаңалықтар, жоғары нәтижелер тілейміз!

Жоба жетекшісі: Т. ғ. к. Хусанов ж. е.
Жобаның мақсаты: кешенді басқарудың қолданыстағы жүйесіне интеграцияланатын жерасты болат құбырлары мен Қазақстан Республикасының мұнай-газ кешені құрылыстарының коррозиясынан электрохимиялық қорғауды (ЭХЗ ИАСҚУ) бақылау мен басқарудың ақпараттық-талдау жүйесін құру және енгізу есебінен Қазақстан Республикасының мұнай-газ кешенінің сенімділігін, ұзақ мерзімділігін, энергия тиімділігін және экологиялық қауіпсіздігін арттыру..
Магистральдық құбырлардың ИАСҚУ ЭХЗ шешетін негізгі міндеттері:
- интеллектуалды СБӨЖ пайдалана отырып, басқарудың барлық деңгейлері бойынша құбыр жүйесі объектілерін коррозиядан электрохимиялық қорғау міндеттерін автоматтандыру;
- әр түрлі деңгейдегі пайдаланушылар арасында ақпарат алмасу авторизациялау құралдары мен қолжетімділік құқықтарын пайдалана отырып, бірыңғай веб-сайт-интерфейс арқылы Интернет желісінің арналары бойынша жүзеге асырылады;
- сұрау салуды ұйымдастыру берген сәйкес бақылау-өлшеу пункттерінде және ЭХҚ басқа да құралдарында орнатылған катодтық қорғау станцияларының, қашықтықтан бақылау блоктарының қорғау параметрлерінің қашықтықтан мониторингі;
- ЭХЗ құралдарын, зерттеу деректерін, құбырдың жай-күйін, оқшаулауды, топырақтың коррозиялық агрессивтілігін және т. б. мониторингтеу нәтижелерін жинау, өңдеу, сақтау және бейнелеу.;
- мониторинг деректерін, құбыр жүргізу орнындағы геологиялық жағдайларды, Климаттық немесе маусымдық өзгерістер мен басқа да факторларды ескере отырып, катодтық қорғау станцияларының қорғаныш параметрлерін оңтайландыру;;
- уақыттың нақты ауқымында катодтық қорғау станцияларының режимдерін автоматты басқару командалары мен ұсыныстарын беру;
- параметрлердің авариялық өзгеруі, электрохимиялық қорғау құралдарының жай-күйі немесе санкцияланбаған қол жеткізу кезінде әртүрлі арналар бойынша хабарлау;
- деректерді аналитикалық интерактивті өңдеу, құбыр жүйесі объектілерінің коррозиядан қорғалуын бағалау міндеттері үшін салыстырмалы және ретроспективті талдау жүргізу;
- картада объектілердің кеңістіктік орналасуын, ЭХЗ жүйесін және олармен байланысты фактографиялық ақпаратты көрсету үшін картографиялық сервисті пайдалану мүмкіндігі;
- жүйе деректері негізінде регламенттелген, Талдамалық, жиынтық және статистикалық есептерді дайындау және генерациялау;
- пайдаланушылардың жүйенің деректері мен функцияларына, жүйелік теңшелімдерге қол жеткізу құқықтарын басқару, жүйеде жұмыс журналдарын жүргізу;
- ЭХЗ құралдары мен жүйесін басқару бойынша шешім қабылдау үдерістерін ақпараттық және зияткерлік қолдау.
Жобаның жаңалығы: сыртқы жағдайлардың өзгеруін ескере отырып, ЭХҚ параметрлерінің оңтайлы мәндерін қолдауды, энергия тұтынуды және ресурстар шығынын азайтуды қамтамасыз ететін, сондай-ақ ҚР Мұнай-газ кешенінің құбыр жүйесінің (ТЖҚ) сенімділігін, қауіпсіздігін және ұзақ мерзімділігін арттыратын құбыржолдардың коррозиясынан ЭХҚ бақылау және басқарудың ақпараттық-талдамалық жүйесін құру жолымен ЭХҚ жүйесін кешенді автоматтандыру.
Практикалық маңыздылығы: жоба нәтижелерінің негізінде Қазақстан Республикасының бейіндік жоғары оқу орындары үшін: зияткерлік ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, логикалық-есептік сипаттағы қиын қалыптастырылатын процестерді автоматтандыру теориясы; күрделі бөлінген жүйелерді басқарудың әртүрлі салалары мен деңгейлері үшін қолданбалы қолдану шешімдерін қабылдауды қолдаудың Зияткерлік жүйелерін құру теориясының негіздері және басқа да пәндер бойынша дәрістер курстары мен оқу құралдары құрылуы мүмкін.
Алынған нәтижелер:
2021 жылы келесі нәтижелер алынды:
- құбырлардың коррозиясынан ЭХЗ бақылау және басқарудың ақпараттық-аналитикалық жүйесін құруға әдістемелік кешенді тәсіл негізделген;
- жаңа зияткерлік ақпараттық технология әзірленді, оған дәстүрлі математикалық әдістер мен ЭХЗ жүйесінің жұмыс режимдерін автоматтандырылған басқару процесін формализациялау модельдері де, сонымен қатар
магистральдық құбырлардың жекелеген учаскелеріндегі сыртқы жағдайлардың өзгеруін ескере отырып, катодтық қорғау станцияларының параметрлерін бақылауды және оңтайлы басқаруды қамтамасыз ететін шешімдерді қолдаудың бейімделгіш зияткерлік жүйесінде іске асырылған жасанды интеллект әдістері;
- ҚР МГК ТПҚ қолданыстағы ЭХҚ жүйелерінің құрамы мен жай-күйі туралы деректерді зерттеу және талдау нәтижелері келтірілген;
- құру қағидаттары негізделді және ЭХЗ ИАСҚУ құрылымдық схемасы әзірленді – ;
- ИАСКУ ЭХЗ катодты қорғау модульдік станциясының (МСКЗ) эксперименттік макетіне (ЭМ) қойылатын техникалық талаптар әзірленді – ;
- модульдік катодты қорғау станциясы үшін телемеханика және қашықтықтан басқару (СТДУ) құралдарының ЭМ-не қойылатын техникалық талаптар әзірленді.
Қолданылу саласы: Газ және мұнай өнімдерін өндіру, тасымалдау, сақтау объектілері; магистральдық, кәсіпшілік құбыржолдары, компрессорлық және қайта айдау станциялары, жерасты металл құрылыстары және басқалары.
2021 жылғы Жарияланымдар:
КОКСОН ұсынған журналда 1 мақала жарияланды:
Ж. е. Хусанов, А.Д. Тевяшев, а. в. Прохоров, А. Е. Хусанов, в. п. Прохоров, Б. М. Қалдыбаева жер асты құбырларын электрохимиялық қорғау жүйелерінің жұмыс істеу режимдерін жедел жоспарлаудың математикалық әдістері мен модельдері // ҚР ҰҒА Жаршысы. - Алматы, 2021. - № 3 (81). - Б. 40+52
ХҒПК еңбектеріндегі 2 мақала:
Алишер Э.Хусанов, Андрей Д. Тевяшев, Жахангир Э. Хусанов, Ботагөз М. Қалдыбаева, Дильфуза А. Турдыбекова. Жерасты магистральдық құбырының қорғаныш әлеуетін бөлудің математикалық модельдері / / "өнеркәсіптік технологиялар және инжиниринг" ICITE 2021: VII халықаралық конференция материалдары.Шымкент, 2021.- В.и. - с. 14-18.
Алишер Э.Хусанов, Александр В. Прохоров, Ботагөз М. Қалдыбаева, МерекеБ.Кенжеханова, Аян.Жолшыбек. Жерасты құбырларын электрохимиялық қорғаудың сапасы мен тиімділігін бағалау көрсеткіштері// "өнеркәсіптік технологиялар және инжиниринг" ICITE – 2021: VII халықаралық конференция материалдары.Шымкент, 2021.- В.И. - С. 18-20.

Жетекшісі: э. ғ. к., доцент Абдикеримова г. И.
Жобаның мақсаты: оңтүстік өңірдегі жеке қосалқы шаруашылықтардың әлеуетін пайдалана отырып, өңірді өз өндірісінің сапалы және алуан түрлі ет өнімдерімен өзін-өзі қамтамасыз ету мақсатында Инновациялық көлденең интеграцияланған құрылым ретінде өңірлік азық-түлік хабының моделін қалыптастыру
Ғылыми жаңалық: жоба келесідей:
- аграрлық және өнеркәсіптік секторлардың интеграциясын ұйымдастырудың неғұрлым тиімді нысаны ретінде өңірлік азық-түлік хабының моделін әзірлеу;
- жалпы қосылған құнның елеулі өсімін қамтамасыз ететін ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу бойынша өндірістің инновациялық құрылымы негізінде өңірдің бәсекеге қабілетті экономикасының тетігін қалыптастыру;
- ішкі нарықтың қанығуын және ет өнімдерін экспорттау мүмкіндігін дәлелдейтін импорт алмастыру көрсеткіштерін есептеу;
- жаңа жұмыс орындарын құру және халықтың табыс деңгейін арттыру тиімділігін анықтау;
- өңірдің АӨК біріктірілген құрамаларында салааралық экономикалық қатынастардың моделін әзірлеу

Ғылымға жастар келуде!
М. Әуезов атындағы ОҚУ-нің Ғылыми жобалар және бағдарламалар департаменті ҚР БҒМ жариялаған 2022-2024 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша жас ғалымдарды гранттық қаржыландыру конкурсының нәтижесінде «Пробиотиктер мен антиоксиданттар қосылған инновациялық функционалды биосүтқышқылды өнімдер өндіру технологиясын жасау» жобасы жеңіске жеткенін хабарлайды.
Жоба жетекшісі «Тоқыма және тамақ инженериясы» жоғары мектебінің жас ғалымы, PhD Өтебаева Айдана Асқарқызы.
Жобаның мақсаты - жергілікті табиғи өсімдік шикізатынан алынған биологиялық белсенді заттар сығындылары негізінде пробиотикалық микроорганизмдерді (бифидо-және лактобактериялар) белсендендірудің биотехнологиялық процесін жетілдіру жолымен инновациялық инновациялық функционалды биоқышқылды сүт тағамдарының жаңа түрлерін әзірлеу, сондай-ақ дұрыс тамақтануға, адамның өмір сүру сапасы мен ұзақтығын арттыруға арналған табиғи антиоксиданттары бар функционалдық тамақ өнімдерін жасау.
Жоба шеңберінде Қазақстан Республикасында алғаш рет жергілікті шикізаттардан: түркістан доланасынан (Crataegus turkestanica), мойылдан (Prunuspadus) және дәрілік қандышөптен (Sanguisorba of ficinalis L.) алынған антиоксиданттардың лактобактериялар мен бифидобактериялардың өсуіне әсері зерттелетін болады және осының негізінде алғаш рет құрамында пробиотиктер (Sanguisorba of ficinalis L.) бар инновациялық функционалдық биоқышқылды сүт өнімдерін алу технологиясы әзірленетін болады.
А.А. Өтебаеваны және жас ғалымдар командасын жеңісімен шын жүректен құттықтаймыз!
Шығармашылық табыс, ғылыми-зерттеу жоспарларын іске асыруды және жаңа биіктерге жетуді тілейміз!


Жобаның тақырыбы: Пробиотиктер мен антиоксиданттар қосылған инновациялық функционалды биосүтқышқылды өнімдерін өндіру технологиясын жасау
Жобаның мақсаты: Жергілікті табиғи өсімдік шикізатынан алынған биологиялық белсенді заттардың сығындылары бар пробиотикалық микроорганизмдерді (бифидо - және лактобактерияларды) белсендірудің биотехнологиялық процесін жетілдіру жолымен инновациялық функционалдық биосүтқышқылды өнімдердің  жаңа түрлерін әзірлеу, сондай-ақ дұрыс тамақтануға, адамның өмір сүру сапасы мен ұзақтығын арттыруға арналған табиғи антиоксиданттары бар функционалдық тамақ өнімдерін жасау.
Жобаның міндеттері: 1) Түркістан облысындағы құрамында биологиялық белсенді заттары жоғары, антиоксиданттық қасиеттері бар табиғи және культивацияланатын өсімдік шикізаттарын таңдау және әдебиеттерге аналитикалық шолу жасау. 2) физикалық-механикалық өңдеу әдістерін пайдалана отырып, іріктелген өсімдік шикізаттары мен материалдарын алдын ала өңдеу. 3) вакуум көмегімен төмен жиілікті ультрадыбыстық (ТЖ) және орта жиілікті ультрадыбыстық технологиясы мен ультра жоғары жиілікті (микротолқынды) әдістерін қолдану арқылы өсімдік шикізаттары мен  материалдарын экстрагирлеудің қолайлы жағдайларын анықтау. 4) биологиялық белсенді заттардың жалпы антиоксиданттық белсенділігін иммобилизациялау процесінде физика-химиялық және микробиологиялық параметрлерді зерттеу. 5) Антиоксиданттардың пробиотикалық микроорганизмдердің: бифидобактериялар мен лактобактериялардың өсуі мен дамуына әсерін анықтау. 6) Айран  саңырауқұлақтарына, L. acidophilus негізделген инновациялық биосүтқышқылды функционалды өнімдерді алу технологиясында бифидобактерияларды белсендірудің энергия үнемдейтін кезеңдерін жасау. 7) Сақтау мерзімінің ұзақтығына байланысты алынған инновациялық биосүтқышқылды функционалдық өнімдерінің тағамдық қауіпсіздігін, микробиологиялық, органолептикалық және физика-химиялық көрсеткіштерін зерттеу. 8) Сақтау мерзімі ұзартылған және биологиялық құндылығы жоғары инновациялық биосүтқышқылды функционалдық өнімдерін алу технологиясын жобалау және өндіріске енгізу үшін нормативтік-құқықтық құжаттар жасау. 

Жоба жетекшісі: философия докторы, доцент Қалдыбаева Б. М.
Жобаның мақсаты: жылуды қалпына келтіруді, жылу мен электр энергиясын, жаңартылатын энергия көздерін және қазбалы отынды пайдалануды бір мезгілде оңтайландыру, өнеркәсіптік шығарындылармен қоршаған ортаның ластану деңгейін төмендету және өндірістік кешендердің энергия тиімділігін арттыру болып табылады.
Міндеттері: аталған мәселені шешудің Теориялық тәсілі энергия мен масса импульсін берудің іргелі заңдарын қолдану, нано -, микропорадан шығатын газ көпіршігіне әсер ететін күштердің тепе-теңдігін құру болып табылады. Барботаж қабатының гидродинамикалық параметрлерін зерттеу энергия диссипациясының қарқындылығын анықтай отырып, импульс тепе-теңдігі негізінде жүргізіледі.
Объектілер арасында коммуналдық ресурстардың (энергия мен судың) бөлінуін басқару үшін өңірлік ресурстармен жабдықтаушы кәсіпорындарды топтастыру алгоритмі әзірленді. Әр түрлі нысандар мен кластерлердегі артық және тапшылық салыстырылып, мүмкіндігінше біріктірілген. Өңірлік схеманы әзірлеу P-график бағдарламалық кешенінің құралдары арқылы жүргізіледі. Содан кейін "тармақтау" және "байланыс" әдісі дамыған жүйе үшін құрылымды оңтайландырады.
Жобаның жаңалығы: жүйенің барлық иерархиялық деңгейлерінде өңірді дамытудың ғылыми негізделген стратегиясын айқындау және оның барлық элементтері үшін нақты ұсынымдар әзірлеу үшін ресурс тиімділігін арттыру және қоршаған ортаға антропогендік жүктемені азайту тұрғысынан оңтайландыру әлеуетін бағалау мақсатында өңір деңгейінде ресурстармен жабдықтау схемасын жалпы әдіснаманы (бірлескен процестік тәсіл негізінде), сандық модельдеуді және бірлесіп талдауды әзірлеуден тұрады.
Алынған нәтижелер: керамикадан жасалған мембраналық модульді қолдана отырып, екі құрылғы дизайны жасалды. Ресурстарды тұтынуды азайтуды және қоршаған ортаға антропогендік әсерді төмендетуді ескеретін симбиотикалық схемаларды құру негізінде су мен энергия ресурстарының өзара әсерін бағалаудың жаңартылған тұжырымдамасы ұсынылды. Математикалық бағдарламалауды қолдана отырып, энергия, эксергия және олардың құны тұрғысынан ресурстардың өзара әрекеттесуі мен қайта пайдаланылуын модельдеу жүргізілді. Негізгі ресурстарды (су және энергия) қамтитын базалық модель әзірленді. P-График техникасын қолдана отырып, көздер арасында энергия ағындарын оңтайлы бөлу мәселелерін, тарату желісінің түрін және тұтынушыларды орналастыру мен ұйымдастырудың сипаттамаларын шешуге мүмкіндік беретін модель жасалды.
Практикалық маңыздылығы: нәтижелер ресурстарды тұтынуды оңтайландыру және қарастырылған техникалық шешімдерді интеграциялау мүмкіндіктерін бағалау мүмкіндігінен тұрады
Қолдану саласы: химия, мұнай өңдеу, тамақ өнеркәсібі және құрылыс материалдары өндірісінің әртүрлі кәсіпорындары.
2021 жылғы Жарияланымдар:
Журналда 1 мақала жарияланды, ол Scopus базасына 38 процентильмен кіреді, Q2: Татьяна Гиль, Мария Ильченко, Ботагөз Қалдыбаева, Антон Миронов, Станислав Болдырев. Энергия бағасының үрдістері туралы Тарихи деректер негізінде жылу алмастырғыштар желісін жаңғырту нұсқаларын экономикалық бағалау. Химиялық машина жасау бойынша еңбектер.Көлемі 88, 2021.-Б.343-348. https://doi.org/10.3303/CET2188057
16.07.2021 ж. №2021/0123. 2 өтінім бойынша Б. М. Қалдыбаева, А. Е. Хусанов, З. И. Джамалова, М. д. Сабырханов, ж. е. Хусанов және т. б. "адсорбенттің тұрақты құрылымы бар Аппарат" №6233 пайдалы модельге ҚР патенті алынды.
Scopus базасына кіретін Халықаралық конференцияның Еңбектер жинағында 1 мақала жарияланды: Кузнецов М., Калдыбаева Б., Цибульский с., Болдырев с. Томск қаласында жылу энергиясын бөлуді оңтайландыру p-graph ортасында жүзеге асырылған кластераралық қосылыстар моделінің көмегімен. Зияткерлік және тұрақты технологиялар бойынша 6–шы Халықаралық конференцияның материалдары - SpliTech-2021, Сплит, Хорватия. DOI 10.23919/SpliTech52315.2021.9566473
Халықаралық конференцияның Еңбектер жинағында 2 мақала жарияланды:
1.Кузнецов, Станислав Болдырев, Ботагөз Қалдыбаева, Әлішер Хусанов.СО2 рециркуляциялау және Фишер-Тропштың жанама өнімін кәдеге жарату арқылы Синтез-газ өндіру. 2021 жылғы 9-шы жаһандық жылыну конференциясының материалдары-Gcgw-2021, Хорватия, 65-68 беттер.
2.Әлішер Э. Хусанов, Досхан М. Кенжебеков, Ботагөз М.Қалдыбаева, Максадбек А. Юсупов, Лаззат и. Раматуллаева P-GRAPH бағдарламалық ортасында жылу энергиясы мен ыстық суды көздер мен тұтынушылар арасында тарату схемасын модельдеу // ICITE – 2021 "өнеркәсіптік технологиялар және инжиниринг" VIII халықаралық конференциясының материалдары, II Том – С. 22-26. 

Жетекшісі: п. ғ. д., профессор Қабылбекова Зәурет Бердіқұлқызы
Бұл жұмыстың өзектілігі адамның, қоғамның және мемлекеттің денсаулық сақтау біліміне деген қажеттілігімен байланысты, өйткені білім беру процесін қашықтықтан ұйымдастыру университет оқытушыларында физиологиялық функциялардың өзін-өзі реттеу механизмдерінің бұзылуына әкелетін және созылмалы аурулардың дамуына ықпал ететін тұрақты стресстің шамадан тыс жүктемелерін тудырады. Нәтижесінде, кең таралған қашықтықтан білім берудің жалпы формасы Денсаулық ресурстарын сақтау тұрғысынан қымбатқа түседі.
Жұмыс мақсаты: оқытушылардың кәсіби күйіп қалуының алдын алуда денсаулық сақтау технологияларын әзірлеу, ЖОО оқытушысын covid-19 пандемиясымен байланысты қашықтықтан оқыту кезеңінде эмоционалды және физикалық денсаулықты сақтау мүмкіндігімен қамтамасыз ету.
Көрсетілген мақсат зерттеудің келесі негізгі міндеттерін анықтады:
1.Кәсіби күйіп қалудың алдын алу шарасы ретінде денсаулық сақтау технологиясының негіздерін анықтайтын теориялық және әдіснамалық ережелер жиынтығын зерттеу және негіздеу.
2.Пандемиямен байланысты қашықтықтан оқыту кезеңінде оқытушылардың кәсіби күйіп қалуының алдын алу ретінде денсаулық сақтау технологияларын дамыту мәселесін зерттеу стратегиясына тұжырымдамалық тәсілдерді әзірлеу.
3.ЮКУ - да бағдарламаның практикалық аспектісін жүзеге асырыңыз. М.Әуезов пандемиямен байланысты қашықтықтан оқыту кезеңінде оқытушылардың кәсіби күйіп қалуының алдын алу ретінде нақты Денсаулық сақтау технологияларын оқу-тәрбие процесіне интеграциялау мақсатында.
Практикалық маңыздылығы: зерттеу нәтижелерін ғылыми-зерттеу және педагогикалық салада, білім беру процесіне қатысушылардың психикалық денсаулығы, психикалық және психологиялық денсаулық, стресс-менеджмент және кәсіби күйзеліс, қашықтықтан оқыту және денсаулық сақтау технологиялары мәселелерімен айналысатын әртүрлі үкіметтік емес ұйымдар қолдана алады.

Жетекшісі: б.ғ. к., доцент Сапарбекова А. А.
Жобаның мақсаты: полифенолды қосылыстарды қосымша фортификациялай отырып, антиоксидантты және қабынуға қарсы әсері бар жеміс шырындары негізінде функционалдық сусындар алу және/немесе бөлінген компоненттердің сақталуын арттыру үшін капсулалау процесін жүргізу үшін пробиотикалық қасиеттері бар мультиэнзим препаратын және ашытқыны пайдалана отырып, Өсімдік шикізатын терең өңдеу технологиясын ғылыми негіздеу және әзірлеу
Ғылыми жаңалық: бұл жобаның қолданыстағы аналогтардан түбегейлі айырмашылығы және ғылыми жаңалығы Анар, қарбыз жемістерінің полифенолды компоненттерін және жүзім қабығын, олардың тиімді антиоксидантты және қабынуға қарсы әсерін зерттеу негізінде микроорганизмдер мен ферменттерді пайдалана отырып, шикізатты терең өңдеу технологиялары әзірленетін болады. ферменттелген сусындар мен капсулалы алдын алу компоненттері
Практикалық маңыздылығы: шырын индустриясы үшін қолайлы фактор тұтыну тенденциялары болып табылады. Халық арасында пайдалы өнімдерді қолданудың тұрақты тенденциясы байқалады, азық-түлік аштық пен шөлді қанағаттандырып қана қоймай, сонымен қатар стресс пен қолайсыз экологиялық әсерлер жағдайында денені қалпына келтіруге көмектесетінін түсінетін сатып алушылар саны артып келеді.  Осыған байланысты ашытылған сусындарды өндіру тұтастай алғанда ағзаға пайдалы әсер етеді

Өзектілігі: бүгінгі таңда қоршаған ортаны құрамында мұнайы бар қалдықтармен ластау, олардың қасиеттерін зерттеу, мұнай шламдары мен құрамында мұнайы бар ағындарды залалсыздандыру мен кәдеге жаратудың экологиялық таза және тиімділігі жоғары тәсілдерін әзірлеу өзекті мәселе болып табылады. Сонымен қатар, сары фосфор, сондай-ақ минералды тыңайтқыштар өндіретін химиялық кәсіпорындарда минералды қоспалардың, құрамында фосфор бар қосылыстардың және оларды тазартудың тиімді технологияларын қажет ететін зиянды улы металл бар заттардың көп мөлшері бар өндірістік ағынды сулар пайда болады. Технологиялық проблемалар шикізатты ең аз тұтыну және барлық органикалық және минералды компоненттерді толық пайдалану арқылы жоғары тиімді өңдеу және тазарту процестерін әзірлеуге және енгізуге байланысты. Көпфункционалды сорбенттерді пайдалана отырып, сарқынды суларды сорбциялық тазартудың ұсынылған зерттеулері сорбциялық тазартудан кейін судағы қоспалардың ең аз мөлшерін қамтамасыз етеді, бұл олардың қоршаған ортаға түсуін шектеуге ықпал етеді.
Мақсаты: жобаның мақсаты химия өндірістерінің сарқынды суларын сорбциялық тазарту үшін мұнай шламын қосып, жергілікті бентонитті және баяу балқитын саздар негізінде көпфункционалды сорбенттер алудың тиімді технологиясын жасау болып табылады.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер: Химиялық өндірістердің ағынды суларын тазарту үшін табиғи және техногендік шикізат негізінде көп функционалды сорбенттер алу технологиясы әзірленді. Зиянды қоспалардан сорбциялық тазартудың термодинамикалық және кинетикалық заңдылықтары анықталды. Технологиялық параметрлерді оңтайландыра отырып, мұнай шламының қатысуымен жергілікті саздар негізінде сорбенттерді қолдана отырып, сарқынды суларды сорбциялық тазалауға зертханалық зерттеулер жүргізілді.
Ғылыми жаңалығы: зерттеу тобының мүшелері мұнай өнімдері құрамдастарының әртүрлі бастапқы концентрациясы мен температуралары кезінде үш сорбентті пайдалана отырып, сарқынды суларды тазарту дәрежесінің мәндерін эксперименталды түрде алды
Практикалық маңыздылығы: күкірт қышқылымен белсендірілген бентонит балшықтарын сұйықтықтарды, атап айтқанда өнеркәсіптік сарқынды суларды және сусындарды сорбциялық тазарту процестеріне қолдануды зерттеу нәтижелері сұйықтықтарды сорбциялық тазартудың соңғы процесіне сұйықтықтың ұзақтығы, шығыны және кіретін өнімнің ылғалдылығы әсер ететіндігін көрсетті. Сонымен қатар, процестің ұзақтығы 20-дан 200 секундқа дейін ұлғайған сайын, шығатын сұйықтықты әртүрлі минералды компоненттерден белсенді тазарту жүреді. Әзірленген технология әлеуетті пайдаланушыларға, ғалымдар қауымдастығына және жалпы жұртшылыққа таратылады. Ұсынылатын әдіс сорбенттердің өзіндік құнын төмендету есебінен технологиялық мақсатқа сай және экономикалық тиімді болып табылады.
Жобаның ғылыми бағыты бойынша рецензияланатын ғылыми басылымға 1 (бір) мақала берілді, ол Web of Science базасындағы квартильдің 1 (бірінші), 2 (екінші) не 3 (үшінші) құрамына кіреді және (немесе) Scopus базасындағы CiteScore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар. Сондай – ақ, "International Conference Industrial Technologies and Engineering" (ICITE)-2021 халықаралық конференциясының Еңбектер жинағында және Хьюстон қаласында (Техас, АҚШ) өтетін "сапа менеджменті: ізденістер мен шешімдер" Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясында жобаның ғылыми бағыты бойынша 2 мақала жарияланды.
Жоба жетекшісі, Т. ғ. д., профессор Тлеуов А. С.
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6507455259
Жобаны орындаушы, т. ғ. д., профессор Бейсенбаев О. К.
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57201155707
Жобаны орындаушы, т. ғ. д., доцент Тлеуова С. Т
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57190010741

Жетекшісі: Т. ғ. д., профессор Анарбаев А. А.
Жобаның мақсаты: кальцийленген сода өндірісінің дистиллерлық сұйықтығын қайта өңдеу және кәдеге жарату технологиясының ғылыми негіздерін әзірлеу және химия, металлургия, тамақ және тамақ өнімдерінде сұранысқа ие өнімдерді алу
құрылыс индустриях
Ғылыми жаңалығы: зерттеу нәтижелері Жаңа кинетикалық деректерді алуға және реагенттердің Шығыс нормаларының, процестің температурасы мен уақытының оңтайлы жағдайларын анықтауға;20-100оС температура аралығында Табиғи натрий сульфатын пайдалана отырып, дистиллер сұйықтығынан натрий хлоридін алудың жаңа физика-химиялық заңдылықтарын анықтауға; табиғи натрий сульфатының Шығыс нормасының, температураның, уақыттың және т:Ж қатынасының оңтайлы жағдайларын анықтаудағы қоспалардың әсеріне негізделетін болады; екі Сулы гипстің, жартылай Сулы гипстің, Қос тұздар мен na+, SO42–, CI иондарынан бос ангидриттің әртүрлі түрлерінің түзілу шарттары–
Практикалық маңыздылығы: алынған нәтижелер ғылым мен технологиялардың дамуына үлкен мән береді, айтарлықтай әлеуметтік және экономикалық әсерге ие болады, соданың, ас тұзының және гипстің тауарлық өнімін шығаруға және Қазақстан Республикасының экспорттық мүмкіндіктерін арттыруға мүмкіндік береді

Жетекшісі: PhD Тілеуова А. Б.
Жобаның мақсаты: l-аспарагиназаның биохимиялық сипаттамалары мен антипролиферативті цитотоксикалық әсерін, Myroides gitamensis жаңа бактерияларынан оқшауланған антилейкозды ферментті, аз уытты анти-лейкозды препараттарды дамыту мақсатында зерттеу.
Ғылыми жаңалық: жоба идеясының қазіргі аналогтардан түбегейлі айырмашылығы-Myroides gitamensis бактериялары алғаш рет l-asp ферментінің белсенділігін, атап айтқанда рак клеткаларына қарсы зерттеу үшін қолданылады; Myroides gitamensis бактерияларынан алынған l-asp; алғаш рет биохимиялық қасиеттері мен цитотоксикалық белсенділігі бойынша сипатталады, бұл ферментті лейкозды емдеу үшін қолдануға мүмкіндік береді. Осылайша, бұл зерттеу қан қатерлі ісігін емдеудің жетілдірілген әдістерін жасауға және жаңа бактериялардан тазартылған L-asp уытты әсерін бағалауға мүмкіндік береді
Практикалық маңыздылығы: жоғары биохимиялық тұрақтылығы және төмен цитоуыттылығы бар L-asp ферменті негізінде жақсартылған қатерлі ісікке қарсы препараттың отандық өндірісін құру: 1) отандық фармацевтика ғылымы мен өнеркәсіптік биотехнологияның дамуына; 2) ісікке қарсы препараттардың Қазақстанға импортын алмастыруға; 3) Қазақстандағы ғылыми қызметтің беделін және елдің шет елдердегі ғылым мен фармацевтика саласындағы беделін арттыруға алып келеді
Өзектілігі: ферменттер биологиялық жүйеде белгілі бір функцияларды орындауға бағдарламаланған. Көптеген ферменттер онколитикалық, тромболитикалық және антикоагулянттық агенттер сияқты ферменттердің жетіспеушілігімен байланысты метаболикалық бұзылуларды емдеу үшін қолданылады. L-аспарагиназаны (L-ASP) негізгі мүмкін емдік қолдану-жедел лимфолейкозды (all) емдеу. Қалыпты жасушалардан айырмашылығы, ісік жасушалары ақуыз синтезі мен жасушаның бөлінуі үшін L-аспарагиннің көп мөлшерін қажет етеді. L-ASP l-аспарагинді дезаминдеу арқылы l-аспарт қышқылы мен аммиакқа катализдейді. Сонымен, қатерлі ісік жасушаларында l-аспарагин деңгейі едәуір төмендейді, бұл жасушалардың бөлінуі мен ақуыз синтезінің (апоптоз) төмендеуіне әкеледі. Алайда, пайда болған аммиак ағзаға улы. Сондықтан аз цитотоксикалық антипролиферативті l-ASP табу өте маңызды. Қазіргі уақытта бактериялық ферменттер қан қатерлі ісігінің кейбір түрлерін емдеу үшін қолданылады. Бактериалды L-ASP өсімдік немесе жануарлар ферменттеріне артықшылық береді, өйткені оның тиімділігі, тұрақтылығы, модификацияның қарапайымдылығы және процесті оңтайландыру. Жоба аясында зерттелетін L-ASP ферменті Myroides gitamensis бактериясынан оқшауланған, ол басқа бактериялармен салыстырғанда L-ASP-дің көп мөлшерін шығарады және өнеркәсіптік ауқымда пайдалану үшін жоғары әлеуетті көрсетті.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер: L-аспарагиназа ферментінің биохимиялық тұрақтылығы мен белсенділігі зерттелді, тазартылған L-аспарагиназа ферментінің адамның жедел т-лимфобластикалық лейкозының және миелогенді лейкоздың рак клеткаларының екі түрлі желісіне қарсы антипролиферативті цитотоксикалық әсері анықталды, қауіпсіз биохимиялық тұрақты лейкозға қарсы препаратты әзірлеу үшін L-ASP ферментінің цитотоксикалық әсері зерттелді. Мақала Scopus 52 (елу екі) базасында CiteScore бойынша процентилі бар рецензияланған ғылыми басылымға берілді.
Жоба жетекшісі, PhD доктор Тілеуова А. Б.
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55522744300
Жобаны орындаушы, PhD доктор Шарипова А. А.
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=36474115600
Жобаны орындаушы, Х. ғ. к., доцент Муталиева Б. ж.
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=54682115500
Шетелдік консультант, PhD доктор Прасад Таллури
https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=54881928300

Жетекшісі: PhD, доцент, Серікұлы Ж.

Жобаның мақсаты: инновациялық қондырғының гидродинамикалық заңдылықтарын зерттеу, құйынды өзара әрекеттесуді ескере отырып, баламалы энергия көздерін электр энергиясына айналдыру.

Ғылыми жаңалығы: ауа мен сұйықтық ағындарының кинетикалық энергиясын электр энергиясына айналдыру. Құйынды өзара әрекеттесу заңдылықтарына негізделген жел энергиясын түрлендіру жүйесінің өзектілігі қалыптасу процесін күшейту және жеңілдетілген денелерден тыс құйындарды бұзу болып табылады. Энергия өндіру процесінде түрлендіргіштердің әрбір элементі белсенді қатысады. Ағындардың қондырғының көлденең қимасы бойынша таралуының біркелкілігі жақсарады, ауа ағынының турбуленттілігі жеңілдетілген денелердің артында құйындылардың пайда болуы мен үзілу процесін күшейту және бір мезгілде құйындылау режиміне қол жеткізу арқылы артады.

Практикалық маңыздылығы: дамыған елдердегі жаңартылатын энергия барлық электр энергиясын тұтынудың 50% - дан асады. Күн, жел, су сияқты жалпы жаңартылатын көздермен қатар, барған сайын қызығушылық тудырады діріл энергиясы. Қоршаған ортаның тербелісі қоршаған ортаның барлық мүмкін энергия көздерінің арасында өте перспективалы класс болып табылады. Дамыған елдер автомобиль жолдарының, теміржол, метро, жаяу жүргіншілер өткелдерінің және т.б. діріл энергиясын пайдаланады. Инновациялық діріл түрлендіргіштің артықшылығын пайдалану, ағынның сипаттамаларын қолдана отырып, діріл энергиясының бағытын дамытуға ықпал ететін гидродинамикалық заңдылықтарды зерттеу. Бұл жоба ең көп таралған энергия көздері – жел мен суды пайдалануды ұсынады. Тұрақты құрылымы бар аппараттарды құрудың ғылыми негіздерін әзірлеу және оларды энергияны түрлендіру үшін қолдану бойынша іргелі және қолданбалы зерттеулердің нәтижелері проблеманы шешуге негіз болып табылады. Жел энергиясын түрлендіру жолдары соңғы екі онжылдықта белсенді түрде зерттелуде. Бұл өнімнің басты айырмашылығы-дизайн мен орнатудың қарапайымдылығы, кез-келген салада, сондай-ақ Ақылды қала жобаларында қолдану. Дизайн желдің кинетикалық энергиясын ғана емес, сонымен қатар кәсіпорын шығындарын оңтайландыру үшін сұйықтықтарды, пайдаланылған газды, ауа ағындарын пайдалана алады.

Жетекшісі: Т. ғ. д., доцент Сәрсенбаев Б. К.
Жобаның мақсаты: цемент бетондары үшін жеделдететін – нығайтатын әсері бар көп функционалды наномодифицирленген қоспаларды алу құрамы мен технологиясын әзірлеу
Ғылыми жаңалық: монолитті құрылымдарды салу кезінде бетонның қатаюын жеделдету құрылыс жұмыстарының жылдамдығын, қалыптың айналымдылығын арттырады және суық мезгілде бетон жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік береді
Практикалық маңыздылығы: үдеткіш әсері бар полифункционалды наномодифицирующий қоспаның дамуы бетон қоспасының қатаю процестерін күшейтіп қана қоймай, бетонның беріктігін едәуір арттырады. Наномодификаторлар жоғары адсорбциялық және химиялық белсенділікке ие болғандықтан, олар цемент тасының интерфазалық шекараларын күшейту және тығыздау әсерін тудыратын кальций гидросиликаттарымен физикалық және химиялық байланыстар түзеді

Жетекшісі: Х. ғ. к., доцент Сарыпбекова Н.К.
Жобаның мақсаты: табиғи доломитті өндіру және қайта өңдеу кезінде пайда болатын күл-шлак қалдықтары мен кондициялық емес електерді қолдану есебінен экологиялық қауіпсіз тук қоспаларды инновациялық алудың техникалық және технологиялық негіздерін әзірлеу. Бұл ауыл шаруашылығы дақылдарының неғұрлым сапалы өнімін алуға және біздің мемлекетіміз халқының денсаулығы мен әл-ауқатына және техногендік күл-шлак қалдықтары мен доломит ұсақ-түйектерін електен өткізудің әлемдік ауқымына нағыздық әсерін төмендетуге мүмкіндік береді
Ғылыми жаңалық: термодинамикалық және кинетикалық процестер және ЗШО және доломит кендерінің кондициялық емес електері негізінде инновациялық поликомпонентті минералды тыңайтқыштарды қалыптастыру механизмі
Практикалық маңыздылығы: инновациялық зерттеулердің нәтижелерін өндіріске енгізу оңтүстік және оңтүстік-батыс өңірлер мен тұтастай Қазақстан Республикасы экономикасының агроөнеркәсіптік секторы үшін экологиялық қауіпсіз тукосмос алуға мүмкіндік береді. Бұл бір жағынан Қазақстан ішінде тыңайтқыштарды қолданудың тиімділігін арттыруды, екінші жағынан өндірушілерді тыңайтқыштарды экспортқа жеткізуге бағыттауды қамтамасыз етеді

Жетекшісі: Т. ғ. д. Сатаев м. и.
Жобаның мақсаты: белсендірілген көмірді алуға арналған жаңа аппараттарды, сондай-ақ химиялық және термиялық активтендіру режимін және берілген қасиеттері мен кеуекті құрылымы бар, суды терең өнеркәсіптік тазарту үшін жоғары адсорбциялық қабілеті бар және адсорбенттерге қойылатын өнеркәсіп талаптарын қанағаттандыратын сипаттамалары бар адсорбент алу мақсатында актирленген көмірді алу технологиясын әзірлеу және енгізу болып табылады
Жаңалық пен маңыздылығы: дамыған кеуекті құрылымы бар және құнды компоненттерді алу және шоғырландыру, суды тазарту үшін жоғары адсорбциялық қабілеті бар адсорбентті алу технологиясы, ең алдымен, жоғары өнімділігі жоғары, шағын көлемді және сенімді механикалық активтендіру құрылғыларының конструкцияларын жасау және дамыту арқылы анықталады.жоғары белсенділігі мен тар гранулометриялық құрамы бар ұнтақтарды алу үшін. Жобаның нәтижесі белгілі бір қасиеттері, кеуекті құрылымы және заттарды алу және шоғырландыру үшін жоғары адсорбциялық қабілеті бар жеміс тұқымының қабығынан адсорбент өндіру болады

Жетекшісі: Т. ғ. к., доцент Иманалиев К. Е.
Жобаның мақсаты: тұрғын үй ғимараттарының сыртқы қоршауларының энергия белсенді және жылу тиімді конструкциясын зерттеу және әзірлеу және оларды ғимараттарда қолданудың энергия үнемдеу әсерін ғылыми негіздеу
Ғылыми жаңалық: жоба тұрғын үй ғимараттарының сыртқы қоршауының энергия белсенді және жылу тиімді құрылымын әзірлеуден тұрады, ол бөлмеге балама күн радиациясының жылуын және оны қосымша жылытуды қамтамасыз етеді. Бұл жобада сыртқы қоршау конструкциясының жылу энергиясын жинақтау мәселелері және осы процестің жалпы ғимараттың энергия тиімділігіне әсері қарастырылады
Практикалық маңыздылығы: күн радиациясымен үй-жайларды қосымша жылытуды қамтамасыз ететін сыртқы қоршаулардың энергия белсенді және жылу тиімді конструкцияларын пайдалану арқылы ғимараттардың жылу тиімділігін арттырудың ұсынылған жаңа тәсілі

Жетекшісі: Т. ғ. к., доцент Қалдыбаев Р. Т.
Жобаның мақсаты: жергілікті шикізат негізінде әртүрлі мақсаттағы мақта целлюлозасын алудың экологиялық қауіпсіз технологиясын зерттеу және әзірлеу.
Ғылыми жаңалық: қолданыстағы технологияны жетілдіру және алынған целлюлоза мен оның негізіндегі қағаздың сапалық сипаттамаларын жақсарту бойынша ғылыми зерттеулер жүргізу, сутегі пероксидінің жаңа тұрақтандырғыштарын әзірлеу және олардың целлюлоза өнімдерін өндірудің технологиялық режимдері мен сапасына әсерін зерттеу болып табылады
Практикалық маңыздылығы: экологиялық таза сутегі пероксиді реагентін қолдана отырып, целлюлозаны ағарту технологиясын жасау және енгізу өндіріс экологиясын және қоршаған ортаны жақсартуға мүмкіндік береді. Сондай – ақ, жаңа сутегі асқын тұрақтандырғыштарын жасау және енгізу, олар бір жағынан әрдайым целлюлоза бар материалдарда болатын ауыспалы валенттіліктің металл қоспаларымен күрделі қосылыстар түзе алады және оларды материалдан шығарады, ал екінші жағынан сутегі асқын тотығын тұрақтандыруға және оның ыдырауын баяулатуға ықпал етеді. Сутегі пероксиді тұрақтандырғыштарын өндіруді игеру мұндай өнімдерді шетелде импорттаудан бас тартуға және оларды сатып алуға валюта қаражатын үнемдеуге мүмкіндік береді, сондай-ақ өңірде жаңа жұмыс орындарын ашады

Жетекшісі: PhD докторы Сәрсенбекұлы Д.     
Жобаның мақсаты: ортадан тепкіш күштер алаңында сусымалы полидисперсті материалдарды соққылы ұсақтаудың прогрессивті жоғары тиімді әдісін әзірлеу және оның негізінде ұнтақтау қондырғыларын жасау, бұл ұнтақтау дәрежесін арттыруға және қолданыстағы диірмендердің типтік құрылымдарымен салыстырғанда ұнтақтау процесіне энергия шығынын азайту кезінде алынатын өнімнің гранулометриялық құрамының біркелкілігін реттеуге мүмкіндік береді
Ғылыми жаңалық: жоспарланған зерттеулерді жүргізу кезінде жаңа буынның дамыған конструкциялары ұнтақтауға жұмсалатын электр энергиясының шығынын кем дегенде 30% төмендетеді деп күтуге болады%
Практикалық маңыздылығы: жоба ұсақтау және жіктеу машиналарын біріктіру принциптерін құру және олардың негізінде кішкене нақты өлшемдері мен металл сыйымдылығы бар ұнтақтау қондырғыларын жасау болып табылады

Жетекшісі: Т. ғ. д., профессор Шевко В. М.
Жобаның мақсаты: ферроқорытпаны (құрамында алюминий мен кремний бар) және кальций карбидін ала отырып, құрамында жоғары Кларк (Si, Al, Fe, Ca) бар табиғи (базальт) және техногендік түзілімдерді (Домна шлактары) кешенді қайта өңдеудің жаңа технологиясын жасау
Ғылыми жаңалық: жоба Даубаба және Дуберсай кен орындарының базальттарынан Fe, Si, Al, Ca оксидтерін, Домна шлактары мен олардың қоспаларын бірлесіп углетермиялық азайту механизмінің бұрын белгісіз болған термодинамикалық және кинетикалық заңдылықтары мен ерекшеліктері табылатындығында
Практикалық маңыздылығы: Зерттеу барысында алынған нәтижелер темір, кремний, алюминий және кальций карбидінің силицидтерін алу үшін оксидтерден Si, Al, Fe, Ca өзара әрекеттесуі туралы теориялық түсініктерді кеңейтеді. Бұл нәтижелер тек базальттар мен шлактарды қайта өңдеу үшін ғана емес, сонымен қатар құрамында шикізат бар басқа Si, Al, Fe, Cu (диабаз, амфиболит, габбро, гранит және т. б.), сондай-ақ басқа өндірістердің (фосфор өндірісі)шлактары үшін де пайдаланылуы мүмкін.

Жетекшісі: Т. ғ. к., доцент Азизова А. К.
Жобаның мақсаты: Қаңлы дәуіріндегі Отырар шұраты мәдениеттерінің даму ерекшеліктерін, оның отырықшы-егіншілік және дала өркениеттерінің өзара іс-қимылы мен өзара әсер ету үдерісіндегі рөлі мен орнын зерттеу
Ғылыми жаңалық: қазба жұмыстары жоспарланған ескерткіштердің ерекшелігімен анықталады. Пшакшитөбе және Бесіншитөбе қалашықтары бірегей тарих, мәдениет және сәулет ескерткіштері болып табылады, онда ауқымы бойынша өзіне ұқсас емес монументалды құрылыстардың қалдықтары анықталды
Практикалық маңыздылығы: қазақстандық ғылымның бәсекеге қабілеттілігінің артуымен, жоғары оқу орындарының, жалпы білім беретін мектептердің бағдарламаларын әзірлеу үшін зерттеу нәтижелерін пайдалану мүмкіндігімен айқындалады

Жетекшісі: т. ғ. к. Сарсенбаев Б. К.
Жобаның мақсаты: ПКМ құрамы мен өңдеу технологиясын оңтайландыру бойынша іргелі және қолданбалы зерттеулер жүргізу, олардың негізгі физикалық-механикалық, жылу-физикалық және триботехникалық қасиеттерін зерделеу, коммерциялық тартымды өзіндік құнымен, жүктемелердің жоғары деңгейінің әсеріне төзімділігімен ПКМ-дан бөлшектер алу: агрессивті, абразивті және эрозиялық белсенді орталардағы сырғу температуралары мен жылдамдықтары, бұл олардан жасалған бөлшектерді пайдалану кезінде сенімділік пен ұзақ мерзімділіктің жоғары деңгейін қамтамасыз етеді
Ғылыми жаңалық: жоба идеялары мен қолданыстағы аналогтар арасындағы түбегейлі айырмашылық-бұл ПКМ құру мен алудың кешенді тәсілі, оның ішінде ПКМ алу құрамы мен әдістерін таңдау, дамыту
оларды бұйымдарға қайта өңдеу әдістері, алынған материалдардың құрылымы мен қасиеттерін зерттеу
Практикалық маңыздылығы: жоба ұлттық және халықаралық ауқымда маңызды. Өнеркәсіптік тұрғыдан дамыған елдерде өндірістік қуаттардың көлемі үнемі артып келеді, бұл ретте ол артып келеді
жабдықтардың саны ғана емес, сонымен қатар оның жұмысының қарқындылығы да машиналар мен механизмдер жасалатын материалдарға қойылатын талаптарды едәуір күшейтеді. Жоба барысында әзірленген ПКМ өзіндік құны мен қасиеттер деңгейі бойынша импорттық аналогтарға ұқсас немесе олардан асып түсетін болады

Жетекшісі: Т. ғ. к., доцент Риставлетов Р. А.
Ғылыми жаңалық: жоба көп қабатты қоршау конструкциясында жылу жоғалтудың радиациялық компонентін азайтуға мүмкіндік беретін жылу шағылыстырғыш жабыны бар энергия тиімді жылытқыштарды пайдалана отырып, тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарды қоршаудың энергия үнемдейтін конструкциялық жүйесін құрудан тұрады
Практикалық маңыздылығы: тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардың энергия үнемдейтін қоршау конструкцияларын жобалаудың және жаппай қолданудың ғылыми-практикалық негіздерін құру, жылу шағылыстырғыш жабындары бар тиімді жылытқыштарды қолдану, пайдалану кезінде жылу шығынын едәуір азайтуды және ғимаратты пайдалану кезінде жылу энергиясын тиісті үнемдеуді қамтамасыз етеді

Жетекшісі: Х. ғ. к., доцент Джанпаизова В. М.
Жобаның мақсаты: технологияларды әзірлеу және өндіріске халықтың денсаулығы үшін қолайсыз әсерді азайта отырып, таңу материалдарының номенклатурасын кеңейтуге және импортты алмастыруға ықпал ететін емдік қасиеттері бар тоқыма материалдарын - бәсекеге қабілетті және экономикалық тұрғыдан орынды өнімдерді енгізу болып табылады
Ғылыми жаңалық: ғылыми-зерттеу әзірлемелері негізінде алғаш рет тоқыма таңу материалдарын (дәке, бинттер, майлықтар және т. б.) нанотехнология әдісімен алынған, бактерицидтік және жараны емдейтін орнықты қасиеттерді қамтамасыз ететін күміс наноцитратымен өңдеу жүзеге асырылатын болады; тәжірибелік-өнеркәсіптік жағдайларда антисептикалық қасиеттері бар экологиялық таза өнім, күміс наноцитратының негізінде таңу материалдары әзірленетін және сыналатын болады; антисептикалық әсердің жеткілікті деңгейін қамтамасыз ету үшін қажетті таңу материалдарындағы атомдық күмістің оңтайлы құрамы белгіленеді; оңтайлы тұтынушылық қасиеттерді қамтамасыз ететін модификацияланған таңу материалдарының биоцидтік, бактерицидтік, бактериостатикалық, гигиеналық және механикалық қасиеттерінің деңгейлері белгіленеді; барлық бактерицидтік қасиеттерді сақтай отырып, күміс наноцитратының нанобөлшектер түріндегі ерітіндісі пайдаланылады
Практикалық маңыздылығы: жобаның ұлттық және халықаралық масштабтағы маңыздылығы жаңа және прогрессивті таңу материалдары өндіріс құрылымын сапалы жақсартады және тұтыну деңгейін арттырады. Халықаралық стандарттарға сәйкес келетін өнім қоршаған орта гигиенасы жөніндегі ұлттық іс-қимыл жоспарларының толық ауқымды іске асырылуын қамтамасыз етуге, медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға, сондай-ақ халықаралық нарықтарға шығуға мүмкіндік береді

Жетекшісі: Т. ғ. к., доцент Абдуова А. А.
Жобаның мақсаты: Сырдария–Түркістан өңірлік табиғи паркі шегінде өсімдіктер популяциясын сақтау және экологиялық мониторинг жүргізу жөнінде ұсынымдар әзірлеу үшін өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерінің мекендеу орындарын зерделеу және анықтау болып табылады.  Сәндік және сирек өсімдіктерді зерттеу және бағалау сәндік және сирек өсімдіктер популяцияларының кадастр жүйесін әзірлеуге және жобалық аумақта олардың түрлік құрамын нақтылауға,олардың жойылу қаупін бағалауға мүмкіндік береді
Ғылыми жаңашылдық: биологиялық әртүрлілікті сақтаудың барлық мүмкін әдістері мен құралдарын келісілген және тиімді пайдалануды қамтамасыз ету мақсатында сәндік және сирек кездесетін өсімдіктерді зерттеу және бағалау
Практикалық маңыздылығы: биологиялық әртүрлілік проблемасының ғаламдық сипатын ескере отырып, тек ерекше емес түрлерді қорғау өте маңызды, сонымен қатар бірқатар ерекше өсімдіктер қауымдастықтарын қорғау, олардың әртүрлілігі мен тұрақтылығы биологиялық өнімділіктегі қоршаған ортаның оңтайлылығының маңызды шарты болып табылады. Қауымдастықтардың аз бөлігі белгілі бір дәрежеде аймақтың қорықтарында немесе қорықтарында сақталады, бірақ болашақ үшін өте маңызды болып табылатын құрып кету қаупі төнген және сирек кездесетін өсімдіктер қауымдастықтарының анықтамалық мәліметтерінің жалпы тізімі жоқ

Жетекшісі: п. ғ. д., профессор Қозыбаев Е. Ш.
Жобаның мақсаты: үздіксіз педагогикалық білім беру жүйесінің кластерлік даму моделіне көшуін ғылыми негіздеу және практикалық әзірлеу
Ғылыми жаңалық: үздіксіз педагогикалық білім беру жүйесінің кластерлік даму моделіне көшу шарттары алғаш рет тәжірибелік-эксперименттік жұмыста анықталады, ғылыми негізделеді және тексеріледі
Практикалық маңыздылығы: педагогтердің кәсібилігін арттыру, үздіксіз білім алуы – мемлекет пен қоғам үшін аса маңызды міндет, сондықтан ұлттық және халықаралық ауқымда жобаның маңызы зор. Жоба "Қазақстан-2050" Стратегиясында және "Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" мақаласында: білім берудің рухани құрамдас бөлігін күшейту, базалық құндылықтарды тәрбиелеу есебінен қоғамдық сананы жаңғырту; оқытушылардың біліктілігін арттыру және т. б. қойылған міндеттерді шешуге үлес қосады.

Жобаның ғылыми жетекшісі: Шингисов Әзірет Өтебайұлы, техника ғылымдарының докторы, профессор, корр мүшесі. Ауылшаруашылық ғылымдары академиясы.
Жобаның мақсаты: Тамақ өнеркәсібі үшін биологиялық белсенді заттар мен жеміс-жидек ұнтақтарын өндіру мақсатында жеміс, жидек дақылдары мен жүзімнің отандық сорттарын қайта өңдеу технологиясын әзірлеу.
Ғылыми жаңалық-жеміс, жидек дақылдары мен жүзімнің жаңа сорттарындағы полифенолдың (антиоксиданттардың) құрамын анықтау және полифенолды алу технологиясын жасау. Ұсынылған технологияда өсімдік шикізатын өндіру 40ºС-тан аспайтын температурада жүзеге асырылады, бұл витаминдік құрамы мен полифенолды құрайтын құрылымдық құрылымын бұзбайды.
Күтілетін нәтижелер: Тас жемістері мен жидек дақылдарының әртүрлі сорттарынан, сондай-ақ тамақ өнеркәсібіне арналған олардың құрғақ ұнтақтарынан биологиялық белсенді заттар өндіру технологиясы жасалатын болады.
Практикалық маңыздылығы: Жобаны зерттеу нәтижелері тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарына, табиғи тамақ өнімдерін шығаратын ұйымдарға, сондай-ақ емдік-профилактикалық тамақ өнімдерін өндірумен айналысатын ұйымдарға ұсынылуы мүмкін.

Басшы: Т. ғ. к. б. е. Қалымбетов
Жобаның мақсаты: жаңа, ғылыми негізделген технологиялық және техникалық шешімдер базасында Оңтүстік Қазақстан облысы жағдайында ылғал-ресурс үнемдейтін технологиялар үшін машиналар кешенін әзірлеу және құру есебінен жыл ағымында 3 бір реттік өнім алудың агротехникалық іс - шараларын іске асыру жолымен көкөністер өндірісін қарқындату.
Ғылыми жаңашылдық: көкөніс дақылдарының көшеттерін отырғызу үшін бейімделетін топырақ өңдеу машиналары мен құралдарын және көшет отырғызу агрегатын қолданумен ерекшеленетін ашық топырақта жылына 3 рет көкөніс дақылдарының өнімдерін алуға мүмкіндік беретін көкөніс шаруашылығының шағын фермаларын техникалық қамтамасыз етудің жетілдірілген прогрессивті технологиясы және құралдары. аралас жолдар, сондай-ақ жаңа буынның басқа да техникалық құралдары;
- өсімдік шаруашылығының шағын көкөніс шаруашылықтарын агротехнологиялармен, көкөніс өсіру техникасын дамытудың әлемдік үрдістерімен үйлестіру негізінде механикаландыру үшін жаңа (бейімделген) техникалық құралдар жасау;
- жаңа агротехнологияларды операцияларды орындау кезінде еңбек шығындары, энергия шығындары және еңбек энергиясымен жарақтандырылуы өлшемшарттары бойынша технологиялық машиналармен және агрегаттармен жинақтау жолымен іске асыруға жүйелі көзқарас;
- технологиялық және құрастыру схемалары, топырақ өңдеу машиналары мен құралдарының конструкциялары, олардың жұмыс органдарының көшет отырғызу агрегаттары бойынша техникалық шешімдер авторлық куәліктермен және патенттермен қорғалатын болады.
Практикалық маңыздылығы: бағдарламаны іске асыру Қазақстанда көкөніс өндірудің бәсекеге қабілетті жаңа механикаландырылған технологиясын өндіруді бастауға мүмкіндік береді. Жоба машиналар кешенінің жетілдірілген конструкциясын дамытуға бастама береді.